पर्यटकको पखाईमा तेह्रथुमको चाङलुङ गुफा
November 19, 2019 Paryatan Yatraतेह्रथुम, ३ मंसिर । कोशी राजमार्गको ठ्याक्कै पारिपट्टी तेह्रथुमको छथर गाउँपालिका छ । जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रमा रहेको यो गाउँपालिकाको काखमा रमाइरहेको छ चाङलुङ गुफा ।
केही वर्षअघिसम्ममा झोरझाडी जंगल र ओडारझैं देखिँदा यहाँका स्थानीयहरू गुफामा पुग्नै डराउने गर्थे । ओझेलमा रहेको गुफालाई देवस्थलको रूपमा पूजाआजा गर्दै आएका थिए यहाँका स्थानीय । गाउँपालिकाकै धेरै थाहा थिएन यो गुफाको बारे । दुई वर्षसम्म गुमनाममा रहेको गुफा संरक्षणका स्थानीय युवाको सक्रियतामा सुरु गरेपछि प्रचारमा आउन थालेको हो । धनकुटाको सिधुवादेखि सवारी साधनमा करिब १ घण्टामा पुग्न सकिने गुफा पछिल्लो समय पर्यटकहरूको रोजाइमा पर्न थालेको छ । आन्तरिक पर्यटकहरूको रोजाइमा रहेको गुफामा पछिल्लो समय दैनिक ५० देखि १ सयजना गुफा अवलोकनमा आउने गरेका छन् ।
खासगरी मेला पर्वहरूमा भने पर्यटकहरूको घुइँचो हुन थालेको छ । चारैतिर हरियाली वनको काखमा रहेको गुफासँगै निर्माणधीन भ्यूटावरमा पर्यटकहरू रमाउने गरेका छन् । गुफा क्षेत्रमा आवातजावात सहज बनाउनका लागि सिडी तथा रेलिङहरू निर्माण गरिएको छ । यो गुफामा दर्शन गरी भाकल गरे मनोकांक्ष पूरा हुने विश्वास रहँदै आएको छ । स्थानीय युवाहरूको सक्रिय तथा ताक्लुङ तक्मीनाक्ला संरक्षण समितिको अगुवाईमा गुफालाई संरक्षण सम्वद्र्धनमा जुटेपछि प्रचारमा आउन थालेको थियो ।
छथर गाउँपालिकाले गुफालाई पर्यटकीय रूपमा विकास गर्न आर्थिक वर्ष २०७४÷७५ मा ५ लाख र ०७५÷७६ मा ७ लाख रूपैयाँ विनियोजन गरेको थियो । रकम विनियोजनपछि गुफामा भ्यूटावर निर्माण चारैतिर सिंडीहरू, चौतारीका साथै विभिन्न गुफाहरू पहिचान गरिएको छ । २ वर्ष पहिलोसम्म झाडी रहेको वनलाई युवाहरूको सक्रियता र स्थानीय सरकारले गुफालाई पर्यटकीय रूपमा विकास गर्न चासो दिएपछि पर्यटकहरूको नजरमा पर्न थालेको हो । जिल्ला सदरमुकाम म्याङलुङदेखि करिब ४ घण्टा पैदल हिंडेर पुग्न सकिने यो स्थानको आफ्नै विशेषता रहेको स्थानीयको भनाइ छ । ढुंगैढुंगाको चाङ रहेको लिम्बू भाषामा चाङलुङको रूपमा भनिँदै आएको चाङलुङ अपभ्रंश भई गुफाको नाम ‘च्याङलुङ’ रहन गएको संरक्षण समितिका पूर्वअध्यक्ष सचिव कमानसिंह आंखेवाले बताए ।
यो गुफाबाट परापूर्वकालमा एकजना बिज्वानी र कुकुरसँगै छिर्दा बिज्वानी बीचैमा हराए पनि कुकुर भने सुदापकै डाँडेगौडा भन्ने स्थानमा निस्किएकाले गुफाको माथिल्लो भागलाई कुकुर छिर्ने भनिएको किंम्बदन्ती रहेको स्थानीयको भनाइ छ । गुफा परिसरमा पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्न विभिन्न पार्क निर्माण सुरु गरिएका छन् ।
गुफाको भ्यूटावरमा बाघको आकृति निर्माण भइरहेको छ । गुफाको प्रचारप्रसार संरक्षण तथा संवद्र्धनका लागि स्थानीय सरकारले रकम विनियोजनपछि भौतिक निर्माणका कामहरू हुँदै आएको छ । गुफालाई छथर क्षेत्रको मात्र नभई जिल्लाकै पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्न स्थानीय सरकारले चासो दिनुपर्ने संरक्षण समितिका पूर्वअध्यक्ष महेन्द्र मादेनले बताए ।
स्थानीय सरकार गठनपछि पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्न गुफालाई गाउँपालिकामा योजनाको रूपमा अघि सारेको छथर–६ का वडाध्यक्ष टेकराज आंखेवाले बताए । गुफा प्रवद्र्धनका लागि स्थानीयको श्रमदान र स्थानीय सरकारले रकम विनियोजन गरी काम भइरहेको आंखेवाले बताए । गुफाको डीपीआर निर्माणका गरी पर्यटन बोर्डबाट रकम विनियोजनमा लागि पहल गर्ने उनले बताए । १ सय २० मिटर लामो गुफा छिर्ने सकिने भएको र गुफाको पहिचान गरी नेपालकै पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्ने लक्ष्य रहेको वडाअध्यक्ष आंखेवाले बताए ।
पर्यटन प्रवद्र्धनका सम्भावनाहरूको खोजी गर्दै गुफालाई पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्न सके पर्यटकहरू भित्र्याउन मात्र नभई यहाँका नागरिकहरूलाई आर्थिक रूपमा समृद्ध बनाउन सकिनेछ ।
